OEM, ODM, OBM: Ba Mô Hình Sản Xuất, Ba Chiến Lược Khác Biệt

Trong thế giới sản xuất hiện đại, ba thuật ngữ OEM, ODM và OBM thường xuyên được nhắc đến nhưng không phải ai cũng hiểu rõ sự khác biệt giữa chúng. Hiểu rõ bản chất và đặc điểm của từng mô hình là chìa khóa để doanh nghiệp lựa chọn chiến lược phù hợp, tối ưu hóa lợi ích và giảm thiểu rủi ro.

1. OEM (Original Equipment Manufacturer): Sản xuất theo thiết kế có sẵn

OEM, hay còn gọi là Nhà sản xuất thiết bị gốc, là mô hình mà một doanh nghiệp (bên mua) cung cấp thiết kế và thông số kỹ thuật sản phẩm cho một nhà sản xuất khác (OEM) để sản xuất hàng loạt. Sản phẩm sau đó sẽ được bán dưới thương hiệu của bên mua.

Ưu điểm:

• Tiết kiệm chi phí: Bên mua không cần đầu tư vào nhà máy, dây chuyền sản xuất và công nghệ.
• Tập trung vào thế mạnh: Bên mua có thể tập trung vào các hoạt động cốt lõi như nghiên cứu thị trường, marketing và bán hàng.
• Giảm thiểu rủi ro: Bên mua không phải chịu rủi ro về sản xuất và hàng tồn kho.

Nhược điểm:

• Phụ thuộc vào OEM: Bên mua phụ thuộc vào năng lực và uy tín của OEM.
• Hạn chế về sáng tạo: Bên mua có thể bị hạn chế về khả năng sáng tạo và phát triển sản phẩm độc đáo.

Ví dụ:

• Apple đặt hàng Foxconn sản xuất iPhone theo thiết kế của Apple.
• Nike đặt hàng các nhà máy ở Việt Nam, Trung Quốc sản xuất giày theo thiết kế của Nike.

2. ODM (Original Design Manufacturer): Thiết kế và sản xuất trọn gói

ODM, hay còn gọi là Nhà sản xuất thiết kế gốc, là mô hình mà doanh nghiệp (bên mua) đặt hàng một nhà sản xuất khác (ODM) để thiết kế và sản xuất sản phẩm. Bên mua có thể đưa ra ý tưởng hoặc yêu cầu về sản phẩm, ODM sẽ chịu trách nhiệm nghiên cứu, phát triển, thiết kế và sản xuất sản phẩm hoàn chỉnh.

Ưu điểm:

• Tiết kiệm thời gian và chi phí: Bên mua không cần phải đầu tư vào đội ngũ thiết kế và phát triển sản phẩm.
• Tận dụng chuyên môn của ODM: ODM có kinh nghiệm và kiến thức chuyên sâu về thiết kế và sản xuất, giúp bên mua tạo ra sản phẩm chất lượng cao.

Nhược điểm:

• Rủi ro về sở hữu trí tuệ: Bên mua cần có hợp đồng rõ ràng để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ đối với thiết kế sản phẩm.
• Khó kiểm soát chất lượng: Bên mua có thể gặp khó khăn trong việc kiểm soát chất lượng sản phẩm nếu không có quy trình giám sát chặt chẽ.

Ví dụ:

• Anker Innovations thiết kế và sản xuất các sản phẩm sạc dự phòng, loa Bluetooth… cho nhiều thương hiệu khác nhau.
• Compal Electronics thiết kế và sản xuất máy tính xách tay cho các thương hiệu như Acer, Dell, HP…

3. OBM (Own Brand Manufacturing): Xây dựng thương hiệu riêng

OBM, hay còn gọi là Sản xuất thương hiệu riêng, là mô hình mà doanh nghiệp tự thiết kế, sản xuất và phân phối sản phẩm dưới thương hiệu của chính mình.

Ưu điểm:

• Kiểm soát thương hiệu: Doanh nghiệp có toàn quyền kiểm soát thương hiệu và trải nghiệm khách hàng.
• Tăng lợi nhuận: Doanh nghiệp có thể bán sản phẩm với giá cao hơn so với việc bán thông qua các kênh phân phối truyền thống.
• Xây dựng lòng trung thành của khách hàng: Khách hàng có xu hướng trung thành với các thương hiệu mà họ yêu thích và tin tưởng.

Nhược điểm:

• Chi phí cao: Doanh nghiệp cần phải đầu tư vào nghiên cứu và phát triển sản phẩm, sản xuất, marketing và phân phối.
• Rủi ro cao: Doanh nghiệp phải chịu mọi rủi ro về sản phẩm và kinh doanh.

Ví dụ:

• Nike, Adidas là những thương hiệu thời trang thể thao nổi tiếng với mô hình OBM.
• Tesla là một thương hiệu xe điện thành công với mô hình OBM.

Xem thêm: Các thị trường ngách tiềm năng cho OBM

Bảng so sánh OEM, ODM và OBM:

Đặc điểm	OEM	ODM	OBM
Thiết kế	Bên mua	ODM	Doanh nghiệp
Sản xuất	OEM	ODM	Doanh nghiệp
Thương hiệu	Bên mua	Bên mua	Doanh nghiệp
Kiểm soát	Thấp	Trung bình	Cao
Chi phí	Thấp	Trung bình	Cao
Rủi ro	Thấp	Trung bình	Cao

Kết luận:

Mỗi mô hình sản xuất OEM, ODM và OBM đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố như nguồn lực, mục tiêu kinh doanh và khả năng kiểm soát để lựa chọn mô hình phù hợp nhất.

KENZ NGUYỄN
Tôi là Kenz Nguyễn, FOUNDER & CEO của Vietgourmet, với gần 20 năm trong ngành quà tặng, rượu vang, OEM, ODM sản phẩm, hi vọng những chia sẻ của tôi sẽ là những thông tin hữu ích giúp bạn.