OEM (Original Equipment Manufacturer) – Những điều bạn cần biết

OEM (Original Equipment Manufacturer) hay còn gọi là Nhà sản xuất thiết bị gốc, đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Mô hình này mang lại nhiều lợi ích cho cả nhà sản xuất và doanh nghiệp đặt hàng, đồng thời tạo ra sự đa dạng sản phẩm trên thị trường.

1. OEM (Original Equipment Manufacturer) là gì?

OEM là một công ty chuyên sản xuất các bộ phận, linh kiện hoặc sản phẩm hoàn chỉnh theo thiết kế và yêu cầu của một công ty khác (gọi là bên mua hoặc đơn vị đặt hàng). Bên mua sau đó sẽ tiếp thị và bán sản phẩm dưới thương hiệu của riêng mình.

2. Quy trình OEM chi tiết:

OEM (Original Equipment Manufacturer) không chỉ đơn giản là việc đặt hàng sản xuất, mà là một quá trình hợp tác chặt chẽ giữa bên mua và nhà sản xuất OEM để tạo ra sản phẩm chất lượng, đáp ứng yêu cầu thị trường và mang lại lợi ích cho cả hai bên. Dưới đây là quy trình OEM chi tiết, từ ý tưởng đến sản phẩm hoàn thiện:

1. Khởi đầu: Bên mua xác định nhu cầu sản phẩm và tìm kiếm đối tác OEM phù hợp. Điều này có thể thông qua các kênh như hội chợ triển lãm, giới thiệu từ đối tác, hoặc tìm kiếm trực tuyến trên các nền tảng B2B.
2. Trao đổi và thỏa thuận ban đầu: Hai bên tiến hành các cuộc gặp gỡ, trao đổi thông tin về yêu cầu sản phẩm, năng lực sản xuất của OEM, cũng như các điều khoản hợp tác cơ bản như giá cả, số lượng, thời gian giao hàng…
3. Thiết kế và phát triển sản phẩm:
   • Bên mua cung cấp thiết kế: Bên mua cung cấp bản vẽ thiết kế chi tiết, thông số kỹ thuật, yêu cầu về vật liệu, chất lượng… cho OEM.
   • Phối hợp và tinh chỉnh: Hai bên cùng nhau thảo luận, đánh giá và tinh chỉnh thiết kế để đảm bảo tính khả thi về mặt kỹ thuật và sản xuất, đồng thời đáp ứng yêu cầu của thị trường.
4. Lập kế hoạch sản xuất:
   • Dự toán chi phí: OEM tính toán chi phí sản xuất dựa trên thiết kế, số lượng sản phẩm, vật liệu và các yếu tố khác.
   • Lên kế hoạch sản xuất: Hai bên cùng nhau lên kế hoạch sản xuất chi tiết, bao gồm các mốc thời gian, quy trình sản xuất, kiểm soát chất lượng và các điều khoản khác.
   • Ký kết hợp đồng: Sau khi thống nhất các điều khoản, hai bên ký kết hợp đồng sản xuất chính thức, trong đó quy định rõ ràng quyền và nghĩa vụ của mỗi bên.
5. Sản xuất:
   • Chuẩn bị sản xuất: OEM chuẩn bị nguyên vật liệu, máy móc, thiết bị và nhân lực để sản xuất sản phẩm.
   • Sản xuất hàng loạt: OEM tiến hành sản xuất hàng loạt sản phẩm theo đúng thiết kế và yêu cầu đã được thống nhất.
   • Kiểm soát chất lượng: Trong quá trình sản xuất, OEM thực hiện các biện pháp kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt để đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn.
6. Kiểm tra và nghiệm thu:
   • Kiểm tra chất lượng: Bên mua có thể cử đại diện đến nhà máy OEM để kiểm tra chất lượng sản phẩm trước khi giao hàng.
   • Nghiệm thu: Sau khi sản phẩm được sản xuất xong, bên mua tiến hành nghiệm thu để đảm bảo số lượng và chất lượng sản phẩm đúng như thỏa thuận.
7. Giao hàng và thanh toán:
   • Giao hàng: OEM giao sản phẩm cho bên mua theo đúng tiến độ đã thỏa thuận trong hợp đồng.
   • Thanh toán: Bên mua thanh toán cho OEM theo các điều khoản thanh toán đã được quy định trong hợp đồng.
8. Tiếp thị và bán hàng:
   • Bên mua tiếp nhận sản phẩm: Bên mua nhận sản phẩm từ OEM và tiến hành các hoạt động tiếp thị, quảng bá và bán sản phẩm dưới thương hiệu của riêng mình.
   • Hỗ trợ sau bán hàng: OEM có thể cung cấp các dịch vụ hỗ trợ sau bán hàng như bảo hành, bảo trì, sửa chữa… theo thỏa thuận với bên mua.

Quy trình OEM là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ và tin cậy giữa bên mua và nhà sản xuất OEM. Bằng cách hiểu rõ quy trình này và lựa chọn đối tác phù hợp, doanh nghiệp có thể tận dụng tối đa lợi ích của mô hình OEM để tạo ra những sản phẩm chất lượng, đáp ứng nhu cầu thị trường và mang lại thành công cho mình.

3. Ưu nhược điểm của mô hình OEM:

Mô hình OEM, như bất kỳ mô hình kinh doanh nào khác, đều mang lại những lợi ích và thách thức riêng. Việc cân nhắc kỹ lưỡng các ưu điểm và nhược điểm sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định hợp lý và tối ưu hóa lợi ích từ mô hình này.

Ưu điểm:

• Tiết kiệm chi phí đầu tư đáng kể: Bên mua không cần bỏ ra một khoản đầu tư lớn để xây dựng nhà máy, mua sắm máy móc, thiết bị và tuyển dụng nhân công. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro tài chính và tập trung nguồn lực vào các hoạt động khác.
• Tối ưu hóa nguồn lực: Doanh nghiệp có thể tập trung vào các hoạt động cốt lõi như nghiên cứu thị trường, phát triển ý tưởng sản phẩm, marketing và bán hàng, thay vì phải lo lắng về các vấn đề kỹ thuật và sản xuất.
• Tận dụng công nghệ và kinh nghiệm: OEM thường là những nhà sản xuất có kinh nghiệm lâu năm, sở hữu công nghệ tiên tiến và quy trình sản xuất tối ưu. Bên mua có thể tận dụng những lợi thế này để tạo ra sản phẩm chất lượng cao mà không cần phải tự mình đầu tư vào nghiên cứu và phát triển.
• Đa dạng hóa danh mục sản phẩm: OEM cho phép bên mua nhanh chóng mở rộng danh mục sản phẩm mà không cần đầu tư thêm vào sản xuất. Điều này giúp doanh nghiệp đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường và tăng khả năng cạnh tranh.
• Giảm thiểu rủi ro sản xuất: Bên mua không phải chịu trách nhiệm về các rủi ro liên quan đến sản xuất như sự cố máy móc, tai nạn lao động, biến động giá nguyên vật liệu…
• Linh hoạt trong sản xuất: Bên mua có thể dễ dàng điều chỉnh số lượng sản phẩm đặt hàng tùy theo nhu cầu thị trường, tránh tình trạng tồn kho quá mức.

Nhược điểm:

• Phụ thuộc vào OEM: Bên mua phụ thuộc rất nhiều vào năng lực và uy tín của OEM. Nếu OEM không đáp ứng được yêu cầu về chất lượng, tiến độ giao hàng hoặc có vấn đề về tài chính, bên mua sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
• Khó kiểm soát chất lượng: Do không trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất, bên mua có thể gặp khó khăn trong việc kiểm soát chất lượng sản phẩm. Cần có những quy trình kiểm tra và giám sát chặt chẽ để đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn.
• Rủi ro lộ bí mật kinh doanh: Bên mua phải chia sẻ thông tin về thiết kế, công nghệ và quy trình sản xuất với OEM, tiềm ẩn rủi ro bị lộ bí mật kinh doanh cho đối thủ cạnh tranh.
• Hạn chế về sáng tạo và khác biệt: Bên mua bị giới hạn trong việc tùy chỉnh sản phẩm theo ý muốn của mình, sản phẩm có thể không có sự khác biệt so với các sản phẩm OEM khác trên thị trường.
• Xây dựng thương hiệu khó khăn: Do sản phẩm mang thương hiệu của bên mua nhưng lại được sản xuất bởi OEM, việc xây dựng và quảng bá thương hiệu riêng có thể gặp nhiều khó khăn.

4. Ví dụ điển hình về sản phẩm OEM thành công:

• Foxconn và Apple: Foxconn là nhà sản xuất OEM lớn nhất thế giới, sản xuất iPhone, iPad và các sản phẩm khác cho Apple.
• Flextronics và Microsoft: Flextronics sản xuất Xbox và các sản phẩm điện tử khác cho Microsoft.
• Quanta Computer và HP: Quanta Computer sản xuất máy tính xách tay và các sản phẩm khác cho HP.
• Samsung và Sony: Samsung sản xuất màn hình LCD và các linh kiện khác cho Sony.
• LG và Dell: LG sản xuất màn hình và các linh kiện khác cho Dell.

5. Phân tích xu hướng phát triển của thị trường OEM:

Thị trường OEM không ngừng biến đổi và phát triển để thích ứng với những thay đổi của nền kinh tế toàn cầu, công nghệ và nhu cầu của người tiêu dùng. Dưới đây là những xu hướng nổi bật đang định hình tương lai của thị trường OEM:

• Tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt ở các nước đang phát triển: Thị trường OEM được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm tới, đặc biệt là ở các nước đang phát triển như Việt Nam, Ấn Độ, Mexico… Nhu cầu ngày càng tăng đối với các sản phẩm điện tử, công nghệ, ô tô, thiết bị y tế… là động lực chính thúc đẩy sự tăng trưởng này.
• Chuyển dịch sang các nước có chi phí thấp: Để tối ưu hóa chi phí sản xuất, nhiều doanh nghiệp đang chuyển hoạt động sản xuất OEM sang các nước có chi phí nhân công thấp hơn như Trung Quốc, Việt Nam và Ấn Độ. Điều này tạo ra cơ hội lớn cho các nước này phát triển ngành công nghiệp sản xuất và thu hút đầu tư nước ngoài.
• Tăng cường tự động hóa và ứng dụng công nghệ 4.0: Các nhà sản xuất OEM đang ngày càng đầu tư vào tự động hóa, robot hóa và ứng dụng các công nghệ 4.0 như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet of Things (IoT), dữ liệu lớn (Big Data)… để nâng cao năng suất, giảm chi phí và cải thiện chất lượng sản phẩm.
• Chú trọng phát triển bền vững: Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến các sản phẩm có nguồn gốc bền vững và thân thiện với môi trường. Các nhà sản xuất OEM đang phải đối mặt với áp lực ngày càng lớn trong việc áp dụng các biện pháp sản xuất xanh, sử dụng nguyên liệu tái chế, giảm thiểu chất thải và tiết kiệm năng lượng.
• Tăng cường hợp tác và chia sẻ rủi ro: Mô hình hợp tác OEM đang chuyển dịch từ mối quan hệ đơn thuần giữa bên mua và bên sản xuất sang mối quan hệ đối tác chiến lược, nơi hai bên cùng chia sẻ rủi ro và lợi ích. Các hình thức hợp tác mới như liên doanh, đầu tư chéo, hợp đồng chia sẻ rủi ro… đang ngày càng phổ biến.
• Xu hướng cá nhân hóa sản phẩm: Nhu cầu của người tiêu dùng ngày càng đa dạng và cá nhân hóa. Các nhà sản xuất OEM cần phải linh hoạt và đáp ứng nhanh chóng các yêu cầu tùy chỉnh của khách hàng để giữ chân khách hàng và tăng khả năng cạnh tranh.
• Tầm quan trọng của chuỗi cung ứng: Sự gián đoạn chuỗi cung ứng do đại dịch COVID-19 đã cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng một chuỗi cung ứng linh hoạt, bền vững và có khả năng chống chịu rủi ro. Các nhà sản xuất OEM cần phải đa dạng hóa nguồn cung ứng, sử dụng công nghệ để quản lý chuỗi cung ứng hiệu quả và xây dựng mối quan hệ đối tác chặt chẽ với các nhà cung cấp.

Ví dụ thực tế:

• • Pegatron: Một trong những nhà sản xuất OEM lớn nhất thế giới, Pegatron đã đầu tư mạnh vào tự động hóa và robot hóa tại các nhà máy của mình để nâng cao năng suất và giảm chi phí.
  • Luxshare: Nhà sản xuất linh kiện điện tử Luxshare đã trở thành đối tác quan trọng của Apple, sản xuất các sản phẩm như AirPods và Apple Watch.
  • Goertek: Goertek là một nhà sản xuất ODM hàng đầu Trung Quốc, chuyên sản xuất tai nghe và các thiết bị âm thanh khác cho các thương hiệu lớn như Samsung, Sony và JBL.

Kết luận:

OEM là một mô hình kinh doanh quan trọng và ngày càng phổ biến trên toàn cầu. Mô hình này mang lại nhiều lợi ích cho cả nhà sản xuất và bên mua, đồng thời góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế. Tuy nhiên, để thành công với mô hình OEM, các doanh nghiệp cần phải cân nhắc kỹ lưỡng các ưu nhược điểm và lựa chọn đối tác OEM uy tín.

KENZ NGUYỄN
Tôi là Kenz Nguyễn, FOUNDER & CEO của Vietgourmet, với gần 20 năm trong ngành quà tặng, rượu vang, OEM, ODM sản phẩm, hi vọng những chia sẻ của tôi sẽ là những thông tin hữu ích giúp bạn.