Bàn thờ gia tiên là nơi linh thiêng, tâm linh nhất trong mỗi gia đình Việt. Vào dịp Tết Nguyên Đán, việc trang trí bàn thờ luôn được gia chủ đặc biệt chú trọng, vừa để tỏ lòng thành kính với ông bà, tổ tiên, vừa mong muốn cầu cho một năm mới an khang, thịnh vượng. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách trang trí bàn thờ ngày Tết đơn giản mà vẫn đảm bảo sự trang nghiêm, thành kính.
Bước 1: Dọn Dẹp Bàn Thờ
Trước khi bắt tay vào trang trí, việc đầu tiên cần làm là lau bàn thờ sạch sẽ. Hãy dùng khăn sạch, nước ấm pha rượu gừng để lau chùi bụi bẩn, nhện, mạng nhện… trên bàn thờ, khung ảnh, bài vị, đồ thờ cúng. Việc này không chỉ mang ý nghĩa vệ sinh, mà còn là cách để thanh tẩy không gian linh thiêng, chuẩn bị đón năm mới với tâm thế trong sạch, tôn kính.
Bước 2: Chuẩn Bị Vật Dụng Trang Trí Bàn Thờ
Để trang trí bàn thờ ngày Tết, bạn cần chuẩn bị những vật dụng sau:
- Lễ vật dâng cúng: Gồm hoa quả tươi, trầu cau, rượu, trà, bánh kẹo, mứt Tết… có thể thêm cỗ chay hoặc mặn tùy theo phong tục gia đình.
- Hoa tươi: Nên chọn những loại hoa có mùi thơm nhẹ nhàng, trang nhã như hoa huệ, hoa lay ơn, hoa cúc… Đặc biệt, không thể thiếu một cành đào hoặc mai tươi thắm, tượng trưng cho mùa xuân và sự may mắn.
- Vàng mã: Gồm quần áo, giấy tiền… để cúng cho ông bà, tổ tiên.
- Vật phẩm phong thủy: Có thể thêm các vật phẩm phong thủy như tỳ hưu, thiềm thừ, đồng xu… với mong muốn thu hút tài lộc, may mắn cho gia đình.
Bước 3: Trang Trí Bàn Thờ
- Bày trí hoa quả: Mâm ngũ quả là một phần không thể thiếu trên bàn thờ ngày Tết. Tùy theo phong tục từng miền mà cách bày trí mâm ngũ quả sẽ khác nhau, nhưng đều mang ý nghĩa cầu mong sự sung túc, đầy đủ, may mắn. Bên cạnh mâm ngũ quả, bạn có thể thêm các loại hoa quả khác như dưa hấu, thanh long, xoài… tùy theo sở thích.
- Cắm hoa: Hoa được cắm trong bình hoa sạch sẽ, đặt hai bên lư hương hoặc trước di ảnh. Lưu ý không nên cắm hoa quá cao che khuất bài vị hoặc di ảnh.
- Đặt bánh chưng, bánh tét: Bánh chưng, bánh tét thường được đặt ở vị trí trang trọng trên bàn thờ, tượng trưng cho sự no đủ, ấm cúng.
- Sắp xếp vàng mã, vật phẩm phong thủy: Vàng mã thường được đặt ở phía sau hoặc bên cạnh mâm ngũ quả. Vật phẩm phong thủy nên được đặt ở vị trí phù hợp, tránh che khuất các vật phẩm khác trên bàn thờ.
Bước 4: Kiểm Tra Và Điều Chỉnh
Sau khi trang trí xong, hãy kiểm tra lại vị trí các vật phẩm trên bàn thờ để đảm bảo sự cân đối, hài hòa. Nên bày trí các lễ vật hai bên ngang nhau, tạo nên sự trang nghiêm, thành kính.
Nguyên Tắc Bày Trí Bàn Thờ Ngày Tết
- Nguyên tắc “Nhất vị, nhị hướng”: Vị trí đặt bàn thờ phải vững chãi, tựa lưng vào tường chắc chắn. Hướng bàn thờ nên phù hợp với tuổi của gia chủ.
- Nguyên tắc sạch sẽ: Bàn thờ luôn phải được giữ gìn sạch sẽ, thoáng mát để tạo nên không gian linh thiêng, thanh tịnh.
- Nguyên tắc tôn ti trật tự: Bày trí các vật phẩm trên bàn thờ theo thứ tự ưu tiên, với bát hương ở giữa, di ảnh, bài vị ở phía sau, các lễ vật khác đặt hai bên.
Những Điều Cần Tránh Khi Trang Trí Bàn Thờ Ngày Tết
Để thể hiện sự thành kính và tôn trọng với ông bà, tổ tiên, khi trang trí bàn thờ ngày Tết, gia chủ cần lưu ý những điều sau:
- Hoa tươi: Nên chọn hoa tươi, tránh dùng hoa giả, hoa đã nở to hoặc hoa có mùi hương quá nồng. Hoa tươi tượng trưng cho sự sống, sự tươi mới và lòng thành của con cháu. Khi cắm hoa, hãy cắt tỉa gọn gàng, cắm hoa vừa phải, cân xứng, không che khuất bài vị hoặc di ảnh.
- Bát hương: Nên chọn bát hương được làm từ sứ hoặc đồng, tránh dùng bát hương bằng đá hoa cương. Trong phong thủy, sứ và đồng được coi là những chất liệu mang năng lượng tích cực, tốt cho việc thờ cúng. Khi bày trí bàn thờ, nên đặt bát hương ở vị trí trung tâm, tránh xê dịch quá nhiều.
- Đèn trang trí: Nên dùng đèn có ánh sáng vàng nhẹ nhàng, ấm cúng, tránh dùng đèn có cường độ ánh sáng quá mạnh hoặc ánh sáng trắng. Ánh sáng vàng tạo nên không gian ấm cúng, trang nghiêm cho bàn thờ.
- Trang phục: Khi lau dọn và trang trí bàn thờ, gia chủ nên ăn mặc gọn gàng, lịch sự, tránh mặc quần áo quá lòe loẹt, hở hang. Điều này thể hiện sự tôn trọng với không gian linh thiêng và ông bà, tổ tiên.
Xem thêm: Cách trang trí ban thờ ngày Tết miền Bắc
Cách Lau Dọn Và Tỉa Chân Nhang
- Lau dọn bàn thờ: Nên lau dọn bàn thờ vào ngày 23 tháng Chạp (ngày ông Công ông Táo) hoặc trước ngày 30 Tết. Trước khi lau dọn, cần thắp hương xin phép ông bà, tổ tiên.
- Tỉa chân nhang: Chỉ nên tỉa bớt chân nhang cũ, giữ lại một số chân nhang mới. Tro nhang sau khi tỉa nên được rắc xuống sông, suối hoặc chân cây lớn.
Việc trang trí bàn thờ ngày Tết thể hiện lòng thành kính, sự hiếu thảo của con cháu đối với ông bà, tổ tiên. Hãy cùng nhau gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống này, để ngày Tết càng thêm phần ý nghĩa.