Cúng giao thừa cần những gì? Hướng dẫn chuẩn bị mâm cúng

Giao thừa là thời khắc thiêng liêng, đánh dấu sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Trong khoảnh khắc đặc biệt này, người Việt Nam ta thường thực hiện nghi lễ cúng giao thừa để tiễn đưa năm cũ, chào đón năm mới với mong muốn những điều tốt đẹp, may mắn sẽ đến với gia đình.

Vậy cúng giao thừa cần những gì để mâm cỗ vừa đủ đầy, trang trọng lại vừa đúng với phong tục tập quán? Bài viết này sẽ tổng hợp thông tin từ các nguồn uy tín, giúp bạn hiểu rõ hơn về ý nghĩa cũng như cách chuẩn bị mâm cúng giao thừa trọn vẹn nhất.

Ý nghĩa của việc cúng giao thừa

Cúng giao thừa còn được gọi là lễ Trừ tịch, mang ý nghĩa xua đuổi tà ma, những điều xui xẻo của năm cũ và cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng. Nghi thức này cũng là dịp để con cháu tưởng nhớ, mời ông bà tổ tiên về chung vui, sum họp cùng gia đình trong những ngày Tết.

Chuẩn bị mâm cúng giao thừa

Theo phong tục, mỗi gia đình sẽ chuẩn bị hai mâm cúng: một mâm cúng ngoài trời và một mâm cúng trong nhà.

1. Mâm cúng giao thừa ngoài trời

Mâm cúng ngoài trời thường được đặt ở sân trước hoặc ban công, hướng về trời đất để cúng thần linh, Thổ Địa. Mâm cúng này thường bao gồm:

• Mâm ngũ quả: tượng trưng cho ngũ hành, sự sung túc và may mắn.
• Bánh chưng (hoặc bánh tét): món ăn truyền thống không thể thiếu trong ngày Tết.
• Xôi gấc (hoặc xôi đậu xanh): mang ý nghĩa cầu mong sự may mắn, phát tài.
• Gà trống luộc: biểu tượng cho sự dũng cảm, sung mãn. (Một số nơi có thể thay thế bằng thủ lợn, thịt luộc)
• Hoa tươi: thể hiện sự tươi mới, tinh khiết.
• Trầu cau: biểu tượng cho sự sum vầy, đoàn tụ.
• Rượu, nước, trà: dùng để dâng lên thần linh, tổ tiên.
• Đĩa muối, gạo: tượng trưng cho sự no đủ, ấm no.
• 5 ngọn nến (hoặc đèn nến), hương: dùng để thắp sáng và tạo không khí trang nghiêm.
• Vàng mã, quần áo, mũ thần linh: tùy theo phong tục từng vùng miền.

2. Mâm cúng giao thừa trong nhà

Mâm cúng trong nhà dành để cúng gia tiên, thể hiện lòng thành kính và biết ơn tổ tiên. Mâm cúng này thường bao gồm:

• Mâm ngũ quả: tương tự như mâm cúng ngoài trời.
• Bánh chưng (hoặc bánh tét): món ăn truyền thống không thể thiếu.
• Các món mặn (hoặc chay) tùy theo gia đình: mâm cỗ mặn thường có gà luộc, giò chả, xôi, nem rán,… Mâm cỗ chay có thể bao gồm các món chay truyền thống như nem chay, giò chay, rau củ luộc,…
• Rượu, nước, trà: dùng để dâng lên tổ tiên.
• Đèn nến, hương: dùng để thắp sáng và tạo không khí trang nghiêm.
• Vàng mã: tùy theo phong tục từng vùng miền.

Xem thêm: 100 câu chúc năm mới người lớn tuổi thể hiện sự kính trọng

Lưu ý khi cúng giao thừa

• Nên thực hiện nghi lễ cúng ngoài trời trước, sau đó mới cúng trong nhà.
• Giờ cúng đẹp nhất là 0h, ngày 1/1 âm lịch.
• Mâm cúng cần được chuẩn bị đầy đủ và bê ra trước giờ giao thừa.
• Hoa trên bàn thờ phải là hoa tươi.
• Trang phục của người thực hiện nghi thức cúng phải gọn gàng, lịch sự.
• Đọc văn khấn to, rõ ràng, thành tâm.

Mâm cúng giao thừa 3 miền

Mặc dù có những điểm chung, mâm cúng giao thừa ở 3 miền Bắc, Trung, Nam cũng có những nét đặc trưng riêng, thể hiện qua các món ăn truyền thống của từng vùng miền.

• Miền Bắc: thường có các món như bánh chưng, xôi gấc, gà luộc, nem rán, canh măng, dưa hành,…
• Miền Trung: thường có các món như bánh tét, dưa món, thịt kho tàu, chả giò, ram,…
• Miền Nam: thường có các món như bánh tét, canh khổ qua nhồi thịt, thịt kho hột vịt, củ kiệu,…

Kết luận

Cúng giao thừa vừa là một nghi lễ quan trọng, vừa là nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích để chuẩn bị một mâm cúng giao thừa trọn vẹn, ý nghĩa, chào đón một năm mới an khang, thịnh vượng.

Chúc bạn và gia đình một năm mới an lành, hạnh phúc!